Kısaca soy ağacı nedir?

cet ağacı, belirli bir kişinin soyundan olan tüm kişileri, ve ya bilgilerine ulaşabildiği bütün akrabalarını belli eden bir cetvel türüdür. insandan büyüklerine ve atalarına doğru gidilen bu cetvel türünde, belirlenmiş kişi en altta olacak biçimde tüm büyükleri ve büyüklerinin eşleri, onların çocukları, ailenin en büyükleri ve ataları yukarılarda olacak biçimde çizilmektedir. Bu görüntü de, dallanarak ilerlediği ve genişlediği için bir ağaca benzemektedir. Bu nedenle de, bu çizelgeye cet ağacı yahut aile ağacı denilmektedir.

eğer belli bir kişinin soyundan gelenler araştırılıyorsa, bu sefer de belirlenmiş şahıs çizelgenin tepesinde, kendinden sonra gelen nesiller ve bütün akrabaları ise dallanarak genişlemekte ve aşağılara doğru çizilmektedir. Bu ağaç tipinde de üst bölüm dar, ancak alt bölüm yoğun şekilde geniştir.



soy ağacında genel şekilde, en eski nesiller yukarı bölümde, daha yeni nesiller ise aşağılarda çizilerek gösterilmektedir. Yani, yukarıda anlatılan birinci tip cet ağacı, en yaygın olarak kullanılan cet ağacıdır. Temelde ayrılan bu tiplerin dışında, soy ağaçlarının kendi içinde bazı çeşitleri de bulunur. Bu çeşitler, çoğunlukla ihtiyaca yahut meraka göre ortaya çıkmıştır. örneğin, ailenin bütün üyeleri değil de sırf aynı soyadını taşıyan aile fertlerinin olduğu soy ağaçları ortaya çıkartılabilmektedir. yine benzer şekilde, bir hanedanın cet ağacı çıkartılırken yalnızca büyük ve önemli rütbelere sahip sülale üyeleri ata ağacında kendine yer bulabilmektedir.

soy ağacı Eski Ahit’in Yeşaya kitabında, Hz. isa’nın soyunun tarif edildiği bir bölüm bulunmakta. Bu bölümün içinde, bir ağaç benzetmesi görülmekte. Hristiyanlar’ın da bu benzetmeye dini anlamlar yüklediğini söyleyebiliriz. cet ağacının incil dışında kullanıldığı ilk yer, italyan yazar ve şair olan Boccaccio’nun 1360 baskılı “Genealogia Deorum Gentilium (insan Tanrıları’nın Soyu)” eseridir. Bahsi geçen eserde, yalnızca babalar ve baylar değil, bütün bir aile, soy ağacında kendine yer bulmuştur. Bu manada da bir ilk olan çalışma, klasik Yunan ve Roma mitolojisindeki bireyler ve tanrılar arasındaki ata ilişkilerini betimlemiştir. yine bahsi geçen kitapta, ayrıntılı aile açıklamalarını ve aynı zamanda cet ağacı çizelgelerini edinebilmek olasıdır.

Osmanlı’da ise ata ağacına silsilename ve ya şecere adı verilirdi. Silsilename sülalelerin (soyun) kimlerle akraba olduklarını gösteren bir nevi şemadır. 17-18. yüzyıllarda yaşamış olan Lale Devri sanatçısı Levni, Silsilename adlı bir albüm ortaya koymuştur. Bu albümde Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi’den başlayarak Lale Devri padişahı ııı. Ahmet’e kadar olan tüm padişahların resimleri yer alıyor. Daha sonraki padişahlar kendi portrelerini de eklettirmişlerdir.

Tarihteki en uzun cet ağacı ise çinli filozof ve eğitmen Konfüçyus’un soy ağacıdır. Söz konusu ağaç, toplam 80 nesil içermekte ve 2 milyon kişiyi bulundurmaktadır.